भारतात नर्सिंग स्कूल सुरू करणं म्हणजे फक्त पैसे गुंतवणं नव्हे, तर भविष्यातील आरोग्य सेवेसाठी कुशल मनुष्यबळ तयार करणं आहे. हा एक असा व्यवसाय आहे, जो तुम्हाला स्थिर उत्पन्न देतो आणि समाजाची सेवा करण्याची संधीही. पण, नर्सिंग स्कूल उघडण्यासाठी काही महत्त्वाच्या गोष्टींची पूर्तता करणं गरजेचं आहे. यामध्ये योग्य पात्रता, मान्यता आणि भरपूर भांडवल यांचा समावेश आहे.
नर्सिंग स्कूल सुरू करण्यासाठी आवश्यक पात्रता आणि नियम
नर्सिंग स्कूल सुरू करण्यासाठी, तुमच्याकडे फक्त जमीन आणि इमारत असून चालणार नाही. इंडियन नर्सिंग कौन्सिल (INC) आणि राज्य नर्सिंग कौन्सिलच्या नियमांनुसार काही अटी पूर्ण कराव्या लागतात.
संस्थापक: कोणतीही व्यक्ती, एनजीओ, ट्रस्ट किंवा नोंदणीकृत कंपनी नर्सिंग स्कूल सुरू करू शकते. आरोग्य क्षेत्राशी संबंधित संस्थांना प्राधान्य दिलं जातं.
पात्रता: संस्थेच्या प्रमुखाकडे (प्रिन्सिपल) किमान एम.एस्सी. नर्सिंग (5 वर्षांचा अनुभव) किंवा बी.एस्सी. नर्सिंग (8 वर्षांचा अनुभव) असणं आवश्यक आहे.
मान्यता: इंडियन नर्सिंग कौन्सिल (INC) आणि राज्य नर्सिंग कौन्सिलकडून मान्यता मिळवणं अनिवार्य आहे.
हॉस्पिटल: तुमच्याकडे किमान 100 बेडचं हॉस्पिटल असावं किंवा 100 बेडच्या हॉस्पिटलसोबत करार (टाय-अप) असणं गरजेचं आहे.
इतर सुविधा: प्रशस्त क्लासरूम, आधुनिक प्रयोगशाळा, सुसज्ज लायब्ररी, हॉस्टेल आणि खेळाचं मैदान यांसारख्या सुविधा असणं आवश्यक आहे.
खर्च आणि प्रक्रिया
नर्सिंग स्कूल सुरू करण्यासाठी येणारा खर्च अनेक गोष्टींवर अवलंबून असतो, जसे की ठिकाण, जमिनीचा प्रकार (स्वतःची की भाड्याची) आणि पायाभूत सुविधा. सर्वसाधारणपणे, या कामासाठी सुमारे 1.5 कोटी ते 5 कोटी रुपयांपर्यंत खर्च येऊ शकतो.
खर्चाची अंदाजित विभागणी:
जमीन किंवा इमारत: ₹50 लाख ते ₹2 कोटी
क्लासरूम आणि प्रयोगशाळा: ₹25 लाख ते ₹60 लाख
हॉस्टेल आणि स्टाफ क्वार्टर: ₹20 लाख ते ₹50 लाख
हॉस्पिटल टाय-अप किंवा स्वतःचं हॉस्पिटल: ₹40 लाख ते ₹1.5 कोटी
साधनसामग्री: ₹15 लाख ते ₹40 लाख
स्टाफचा पगार: ₹10 लाख ते ₹25 लाख (सुरुवातीच्या 6 महिन्यांसाठी)
लायसन्स आणि मान्यता शुल्क: ₹2 लाख ते ₹5 लाख
नर्सिंग स्कूल सुरू करण्याची सोपी प्रक्रिया:
ट्रस्ट, सोसायटी किंवा कंपनीची नोंदणी करा.
जमीन आणि इमारतीचा आराखडा (नकाशा) तयार करा.
हॉस्पिटलसोबत टाय-अप करा.
राज्य नर्सिंग कौन्सिल आणि INC कडे अर्ज करा.
त्यांच्याकडून तुमच्या पायाभूत सुविधांची आणि स्टाफची पाहणी होईल.
मान्यता मिळाल्यावर तुम्ही तुमचे कोर्स सुरू करू शकता.
टीप: तुम्ही जर एनजीओ किंवा ट्रस्टच्या माध्यमातून नर्सिंग स्कूल सुरू करत असाल आणि तुम्हाला सरकारी अनुदान (ग्रँट) मिळालं, तर तुमचा खर्च खूप कमी होऊ शकतो.